Hoe je jouw gezonde, natuurlijke setpoint gewicht kunt bereiken.

Om te kunnen begrijpen waarom je van afvallen en (crash) diëten vaak niet gezonder wordt, wil ik eerst uitleggen wat een setpoint gewicht en setpoint theorie is.

Wat is setpoint gewicht en setpoint theorie?

Het setpointgewicht is het gewicht waar het lichaam van nature naar toe neigt om gezond te blijven. Dit is niet een vast getal, maar een bereik waar je lichaam zich het beste bij voelt, vaak ongeveer 5-10% variatie. De setpointtheorie zegt dat ons lichaam een intern mechanisme heeft dat ons gewicht binnen dat bereik probeert te houden, net zoals  het onze lichaamstemperatuur reguleert. Dit mechanisme werkt om je gewicht in balans te houden door je eetlust, energieverbruik en stofwisseling aan te passen. Dus wanneer je meer eet dan je lichaam nodig heeft, dan zal je gewicht stijgen en boven jouw natuurlijke setpointgewicht komen. En wanneer je door het volgen van een dieet veel minder gaat eten dan jouw lichaam daadwerkelijk nodig heeft, zal je gewicht verliezen. Maar het betekent dus dan wel dat jouw gewicht zal onder je natuurlijke setpointgewicht gaan komen.

Wat gebeurt er als je dieet?

Als je dieet, vooral met strikte caloriebeperkingen of ‘’crash diëten’’ volgt, ziet je lichaam dat als een teken van ‘’schaarste.’’ Het past zich aan door:

·        Je stofwisseling te vertragen, zodat je minder calorieën verbrandt.

·        Je hongergevoel te vergroten om je aan te sporen meer te eten.

·        Spieren afbreken en te gebruiken voor energie, omdat het minder calorieën kost om vet op te slaan dan de spieren in stand te houden.

Deze aanpassingen zijn bedoeld om je te beschermen, maar ze maken diëten juist op de lange termijn minder effectief. Daarom zijn diëten en proberen af te vallen niet effectief op de lange termijn en zeker ook niet gezond voor ons. Want zodra je weer normaal eet, probeert je lichaam het ‘’verloren’’ gewicht vaak terug te krijgen, soms zelfs met een paar extra kilo’s.

Waarom word je niet gezonder van diëten?

Veel onderzoek toont aan dat gewichtsverlies via diëten meestal tijdelijk is en dat het jojo-effect negatieve gevolgen hebben voor je gezondheid. Jojoën en diëten verhogen de kans op:

·        Ontstekingen in het lichaam

·        Bloeddrukproblemen

·        Verstoring van hormonen, zoals insuline en cortisol

·        Gevoelens van stress en schuld rondom eten

·        Verstoord eetgedrag en verstoorde relatie met eten en je lijf, eetbuien, snaaibuien, negatief zelfbeeld en eetstoornissen

Waarom gezondheidsgedrag beter is dan gewichtsverlies nastreven?

In plaats van te focussen op gewicht, is het beter om gezondheid bevorderend gedrag na te streven. Dit betekent dat je kijkt naar dingen die je energie geven en je welzijn bevorderen, zoals:

·        Regelmatig, voldoende en gevarieerd eten zonder schuldgevoel, ook bij minder ‘’voedzame’’ producten

·        Bewegen op een manier die je leuk vindt, niet omdat het ‘’moet’’ en vol kunt houden

( 12 keer per maand )

·        Voldoende slaap en ontspanning

·        Omgaan met stress op een gezonde manier

·        Niet roken

·        Niet drinken, matigen met alcohol

Onderzoek laat zien  dat mensen die op deze manier naar hun gezondheid kijken in plaats van zich te richten op het getal op de weegschaal, vaak stabieler gewicht behouden, minder last hebben van stress rondom eten, minder snaaibuien en eetbuien hebben en op de lange termijn zowel fysiek als mentaal gezonder zijn. Bovendien kun je op elk gewicht ongeacht je kledingmaat werken aan gezonde gewoontes en zo je kwaliteit van leven verbeteren.

Dus door niet te focussen op gewichtsverlies, geef je je lichaam de kans om zich op een natuurlijke manier aan te passen en binnen je fijne setpointgewicht te blijven, terwijl je voedselvrijheid ervaart en je bevrijdt van de beperkende dieetmentaliteit. 

Bovendien het ontwikkelen van een gezonde, dieetvrije relatie met eten en je lichaam is om meerdere redenen veel gezonder dan het volgen van strikte diëten en eetregels:

·        Minder stress en meer plezier: Strikte diëten brengen vaak stress en schuldgevoelens mee wanneer je je niet aan de regels houdt. Zonder die regels kun je ontspannen eten, genieten van je eten en luisteren naar wat je lichaam echt nodig heeft.

·        Blijvend gezond gedrag: Diëten werken vaak alleen op de korte termijn en kunnen moeilijk vol te houden zijn. Wanneer je een gezonde relatie met eten ontwikkelt, leer je je lichaam vertrouwen en kun je duurzame, blijvende gezonde keuzes maken die je je hele leven meegaan, met minder terugval in oude patronen.

·        Luisteren naar je lichaam: Diëten negeren vaak de signalen van je lichaam , zoals honger en verzadiging. Een gezonde relatie met eten leert je luisteren naar die signalen en geeft je de vrijheid om te eten als je honger hebt en te stoppen als je vol zit , wat uiteindelijk beter is voor je.

·        Voorkomt jojo-effect: Diëten leiden vaak tot jojo-effect, waarbij verloren gewicht snel weer terugkomt. Dit kan je stofwisseling en gezondheid schadden. Door te focussen op een evenwichtige, ontspannen relatie met eten voorkom je dit en bereik je eventueel je natuurlijke setpointgewicht.

·        Betere geestelijke gezondheid: Eetrestricties kunnen obsessieve gedachten over eten veroorzaken , wat kan leiden tot angst en sombere gevoelens over je jezelf en je lichaam. Door deze restricties los te laten, krijg je meer ruimte voor zelfzorg en een positief lichaamsbeeld, wat goed is voor je mentale welzijn.

Is blijvend afvallen mogelijk?

Dat is geen eenvoudige vraag. Onderzoek toont aan dat ongeveer 80 tot 95% van de mensen die afvallen, uiteindelijk weer aankomt. Diëten werken vaak op de lange termijn niet. Toch zijn er mensen die erin slagen om hun gezondheidsgedrag blijvend te veranderen. Ze gaan gezonder en gevarieerder eten en bewegen vaker en vanuit plezier, slapen beter en hebben over het algemeen een goede gezonde emotie regulatie, vallen af en weten hun eigen gezonde setpoint gewicht stabiel te houden.

Wat is jouw natuurlijke gezonde setpoint?

Je gewicht wordt deels bepaald door je natuurlijke setpoint. Dit is het gewicht waarbij je lichaam zich prettig voelt en goed functioneert, zolang je naar je fysieke behoeften luistert. Dit setpoint wordt deels al in je jeugd gevormd. Als je als kind wat forser gebouwd was, is de kans groot dat je natuurlijke setpoint als volwassene ook hoger ligt. Was je daarentegen van nature licht als kind, dan zal je setpoint als volwassene waarschijnlijk lager liggen.

Als je gewicht jaren lang boven je natuurlijke setpoint gewicht lag en je verandert je gezondheidsgedrag, dus je verandert je eet-en beweegpatroon, slaappatroon, je gaat werken aan een goede emotie regulatie, dan kun je afvallen en binnen jouw gezonde gewichtsrange terechtkomen. Maar als je echter vooral at uit troost, beloning of gewoonte, of last had van emotie-eten en snaai -eetbuien, dan zat je waarschijnlijk al boven je gezonde natuurlijke setpoint. Door die patronen te doorbreken, kun je je gewicht blijvend verlagen en jouw stabieler setpoint gewicht bereiken.

Wanneer je al op of rond je natuurlijke setpoint zit en toch nog wat kilo’s wilt kwijtraken, is het moeilijk om dat gewicht blijvend te verliezen. Je lichaam zal zich hiertegen verzetten, omdat het al in balans is. Het is daarom belangrijk om je doelen realistisch te houden en rekening houden met je persoonlijke, natuurlijke setpointgewicht. En heb je jarenlang diëten gevolgd en vaak gejojood, kan het langer duren voordat je gewicht terugkeert naar je natuurlijke setpoint. Een gewicht dat je nastreeft vanuit het schoonheidsideaal is meestal niet je gezonde setpoint. Slechts een klein percentage vrouwen met een van nature laag setpoint voldoet aan het onrealistische ideaalbeeld dat de media schetsen.

Daarom is het veel waardevoller om te werken aan een gezonde relatie met eten en je lichaam, ongeacht je gewicht. Dit zorgt niet alleen voor meer balans, maar ook voor een betere verbinding met jezelf en je lijf.

Wil jij ontdekken hoe je een gezonde relatie kunt opbouwen met eten en je lichaam? Zet de eerste stap naar meer balans en zelfacceptatie. Laat het streven naar een onrealistisch ideaal los en richt je op wat echt belangrijk is, jouw welzijn. Gun jezelf een leven waarin je lichaam begrijpt, voedt en waardeert, precies zoals het is. 

Wil jij kennismaken met mij en mijn aanpak? Ik help je graag op weg naar een gezonde, ontspannen relatie met eten en je lichaam. Vraag nu een gratis sessie aan en ontdek hoe jij in balans kunt komen - op een manier die echt bij jou past! Je vraagt een gratis sessie aan via zoinbalans@gmail.com

Liefs,

Tanja de Jong-Schilp eetbuicoach